|
|
|
|
Số: 12/2003/QH11 |
Hà Nội, ngày 26 tháng 11 năm 2003 |
LUẬT
Bầu cử Đại
biểu Hội đồng nhân dân
Căn cứ vào Hiến
pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 đã được sửa đổi, bổ sung
theo Nghị quyết số 51/2001/QH10 ngày 25 tháng 12 năm 2001 của Quốc hội khoá X,
kỳ họp thứ 10;
Luật này quy
định việc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
Việc bầu cử đại
biểu Hội đồng nhân dân được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng,
trực tiếp và bỏ phiếu kín.
Công dân nước Cộng
hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam không phân biệt dân tộc, nam nữ, thành phần xã
hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hoá, nghề nghiệp, thời hạn cư trú, đủ
mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền
ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân theo quy định của pháp luật.
Đại biểu Hội đồng
nhân dân có những tiêu chuẩn sau đây:
1. Trung thành với
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, phấn đấu thực hiện công cuộc đổi mới đất
nước và xây dựng, phát triển địa phương;
2. Có phẩm chất
đạo đức tốt, gương mẫu chấp hành pháp luật, tích cực đấu tranh chống mọi biểu
hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền, tham nhũng, lãng phí và các hành vi vi
phạm pháp luật khác, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của
công dân;
3. Có trình độ và
năng lực thực hiện nhiệm vụ đại biểu Hội đồng nhân dân, có khả năng tuyên
truyền, vận động gia đình và nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật; am hiểu
tình hình kinh tế - xã hội để tham gia quyết định những vấn đề quan trọng ở địa
phương;
4. Liên hệ chặt
chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, được nhân dân tín nhiệm;
5. Có điều kiện
tham gia các hoạt động của Hội đồng nhân dân.
Công dân có đủ điều
kiện và tiêu chuẩn quy định tại Điều 2 và Điều 3 của Luật này chỉ được bầu làm
đại biểu Hội đồng nhân dân không quá hai cấp; nếu đang là đại biểu Quốc hội chỉ
được bầu làm đại biểu Hội đồng nhân dân ở một cấp.
Uỷ ban thường vụ
Quốc hội giám sát việc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, bảo đảm cuộc bầu cử
tiến hành dân chủ, đúng pháp luật.
Chính phủ chỉ đạo
Uỷ ban nhân dân các cấp thực hiện công tác bầu cử theo quy định của pháp luật.
Uỷ ban trung ương
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở địa
phương tổ chức hiệp thương lựa chọn, giới thiệu những người ứng cử đại biểu Hội
đồng nhân dân, tham gia giám sát việc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
Uỷ ban thường vụ
Quốc hội ấn định và công bố ngày bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
Ngày bầu cử phải
là ngày chủ nhật và được công bố chậm nhất là một trăm lẻ năm ngày trước ngày
bầu cử.
Trong trường hợp
đặc biệt không thể tiến hành bầu cử theo đúng nhiệm kỳ của Hội đồng nhân dân
thì Uỷ ban thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Kinh phí tổ chức
bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp do ngân sách nhà nước bảo đảm.
SỐ ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN, ĐƠN VỊ BẦU CỬ VÀ KHU
VỰC BỎ PHIẾU
Số đại biểu Hội
đồng nhân dân ở mỗi cấp được ấn định như sau:
1. Hội đồng nhân
dân xã, phường, thị trấn:
a) Xã, thị trấn
miền xuôi có từ bốn nghìn người trở xuống được bầu hai mươi lăm đại biểu, có
trên bốn nghìn người thì cứ thêm hai nghìn người được bầu thêm một đại biểu,
nhưng tổng số không quá ba mươi lăm đại biểu;
b) Xã, thị trấn
miền núi và hải đảo có từ ba nghìn người trở xuống đến hai nghìn người được bầu
hai mươi lăm đại biểu, có trên ba nghìn người thì cứ thêm một nghìn người được
bầu thêm một đại biểu, nhưng tổng số không quá ba mươi lăm đại biểu; xã, thị
trấn có dưới hai nghìn người trở xuống đến một nghìn người được bầu mười chín
đại biểu; xã, thị trấn có dưới một nghìn người được bầu mười lăm đại biểu;
c) Phường có từ
tám nghìn người trở xuống được bầu hai mươi lăm đại biểu, có trên tám nghìn người
thì cứ thêm bốn nghìn người được bầu thêm một đại biểu, nhưng tổng số không quá
ba mươi lăm đại biểu;
2. Hội đồng nhân
dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh:
a) Huyện miền xuôi
và quận có từ tám mươi nghìn người trở xuống được bầu ba mươi đại biểu, có trên
tám mươi nghìn người thì cứ thêm mười nghìn người được bầu thêm một đại biểu,
nhưng tổng số không quá bốn mươi đại biểu;
b) Huyện miền núi
và hải đảo có từ bốn mươi nghìn người trở xuống được bầu ba mươi đại biểu, có
trên bốn mươi nghìn người thì cứ thêm năm nghìn người được bầu thêm một đại
biểu, nhưng tổng số không quá bốn mươi đại biểu;
c) Thị xã có từ
bảy mươi nghìn người trở xuống được bầu ba mươi đại biểu, có trên bảy mươi
nghìn người thì cứ thêm mười nghìn người được bầu thêm một đại biểu, nhưng tổng
số không quá bốn mươi đại biểu;
d) Thành phố thuộc
tỉnh có từ một trăm nghìn người trở xuống được bầu ba mươi đại biểu, có trên
một trăm nghìn người thì cứ thêm mười nghìn người được bầu thêm một đại biểu,
nhưng tổng số không quá bốn mươi đại biểu;
đ) Đối với các
huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh quy định tại các điểm a, b, c và d
khoản 2 Điều này nếu có từ ba mươi đơn vị hành chính trực thuộc trở lên được
bầu trên bốn mươi đại biểu; số lượng cụ thể do Uỷ ban thường vụ Quốc hội quyết
định theo đề nghị của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương;
3. Hội đồng nhân
dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương:
a) Tỉnh miền xuôi
và thành phố trực thuộc trung ương có từ một triệu người trở xuống được bầu năm
mươi đại biểu, có trên một triệu người thì cứ thêm năm mươi nghìn người được
bầu thêm một đại biểu, nhưng tổng số không quá tám mươi lăm đại biểu;
b) Tỉnh miền núi
có từ năm trăm nghìn người trở xuống được bầu năm mươi đại biểu, có trên năm
trăm nghìn người thì cứ thêm ba mươi nghìn người được bầu thêm một đại biểu,
nhưng tổng số không quá tám mươi lăm đại biểu;
c) Thủ đô Hà Nội
và các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác có trên ba triệu người được
bầu không quá chín mươi lăm đại biểu.
Đại biểu Hội đồng
nhân dân các cấp được bầu theo đơn vị bầu cử. Mỗi đơn vị bầu cử đại biểu Hội
đồng nhân dân được bầu không quá năm đại biểu.
Số đơn vị bầu cử
đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi
chung là cấp tỉnh), danh sách các đơn vị và số đại biểu được bầu của mỗi đơn vị
do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh ấn định và phải được Chính phủ phê chuẩn.
Số đơn vị bầu cử
đại biểu Hội đồng nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây
gọi chung là cấp huyện), xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã),
danh sách các đơn vị và số đại biểu được bầu của mỗi đơn vị do Uỷ ban nhân dân
cùng cấp ấn định và phải được Uỷ ban nhân dân cấp trên trực tiếp phê chuẩn.
Danh sách các đơn
vị bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp nào do Uỷ ban nhân dân cấp ấy gửi đến
Hội đồng bầu cử cùng cấp. Chậm nhất là năm mươi ngày trước ngày bầu cử, Hội
đồng bầu cử công bố danh sách các đơn vị bầu cử.
Mỗi đơn vị bầu cử
chia thành nhiều khu vực bỏ phiếu. Mỗi khu vực bỏ phiếu có từ ba trăm đến bốn
nghìn cử tri.
ở miền núi, hải
đảo và những nơi dân cư không tập trung thì dù chưa có tới ba trăm cử tri cũng
có thể thành lập một khu vực bỏ phiếu.
Việc chia khu vực
bỏ phiếu bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp do Uỷ ban nhân dân cấp xã ấn
định và phải được Uỷ ban nhân dân cấp trên trực tiếp phê chuẩn.
Đơn vị vũ trang
nhân dân thành lập khu vực bỏ phiếu riêng.
Bệnh viện, nhà an
dưỡng, nhà hộ sinh, nhà nuôi người tàn tật có từ năm mươi cử tri trở lên có thể
thành lập khu vực bỏ phiếu riêng.
Cơ sở giáo dục, cơ
sở chữa bệnh đối với những người đang chấp hành quyết định xử lý vi phạm hành
chính có thể thành lập khu vực bỏ phiếu riêng.
Trên cơ sở số
lượng đại biểu Hội đồng nhân dân được bầu, sau khi thống nhất ý kiến với Ban
thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Uỷ ban nhân dân cùng cấp, chậm
nhất là chín mươi ngày trước ngày bầu cử:
1. Thường trực Hội
đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu
Hội đồng nhân dân được bầu của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội,
tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở
cấp mình và các đơn vị hành chính cấp dưới, trong đó bảo đảm số lượng thích
đáng đại biểu Hội đồng nhân dân là phụ nữ; đối với địa phương có nhiều dân tộc
thiểu số cần bảo đảm số lượng thích đáng đại biểu Hội đồng nhân dân là người
dân tộc thiểu số;
2. Thường trực Hội
đồng nhân dân cấp xã dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu Hội đồng
nhân dân được bầu của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã
hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấp mình và
thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc (sau đây gọi chung là thôn), tổ dân phố,
khu phố, khóm (sau đây gọi chung là tổ dân phố) trên địa bàn, trong đó bảo đảm
số lượng thích đáng đại biểu Hội đồng nhân dân là phụ nữ; đối với địa phương có
nhiều dân tộc thiểu số cần bảo đảm số lượng thích đáng đại biểu Hội đồng nhân
dân là người dân tộc thiểu số.
Các tổ chức phụ
trách bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân gồm có:
1. Hội đồng bầu
cử;
2. Ban bầu cử;
3. Tổ bầu cử.
1. Chậm nhất là
chín mươi ngày trước ngày bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, Uỷ ban
nhân dân sau khi thống nhất với Thường trực Hội đồng nhân dân và Ban thường
trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp quyết định thành lập Hội đồng
bầu cử gồm đại diện Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Ban thường
trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan khác của Nhà nước, tổ chức
chính trị, tổ chức chính trị - xã hội.
Hội đồng bầu cử
đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có từ mười lăm đến hai mươi mốt người.
Hội đồng bầu cử
đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện có từ mười một đến mười lăm người.
Hội đồng bầu cử
đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã có từ chín đến mười một người.
Hội đồng bầu cử
bầu Chủ tịch, Phó Chủ tịch và Thư ký.
Danh sách Hội đồng
bầu cử cấp tỉnh phải được báo cáo lên Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ và
Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Danh sách Hội đồng bầu cử cấp
huyện và cấp xã phải được báo cáo lên Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban
nhân dân và Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp trên trực
tiếp.
2. Hội đồng bầu cử
có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
a) Chỉ đạo việc tổ
chức bầu cử ở địa phương; kiểm tra, đôn đốc việc thi hành các quy định của pháp
luật về bầu cử;
b) Chỉ đạo thực
hiện công tác bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong cuộc bầu cử ở địa
phương;
c) Chỉ đạo công
tác thông tin, tuyên truyền và vận động bầu cử ở địa phương;
d) Nhận và xem xét
hồ sơ của những người được tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ
chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước, thôn,
tổ dân phố ở địa phương giới thiệu ứng cử và những người tự ứng cử đại biểu Hội
đồng nhân dân; gửi danh sách trích ngang và tiểu sử tóm tắt của những người ứng
cử đến Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp;
đ) Giải quyết
những khiếu nại, tố cáo về công tác bầu cử của các Ban bầu cử, Tổ bầu cử;
e) Công bố số đơn
vị bầu cử, danh sách các đơn vị và số đại biểu được bầu của mỗi đơn vị bầu cử ở
địa phương mình;
g) Nhận hồ sơ và
công bố danh sách những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân theo từng đơn
vị bầu cử; giải quyết những khiếu nại, kiến nghị về việc lập danh sách đó;
h) Nhận tài liệu
và phiếu bầu từ Uỷ ban nhân dân cùng cấp và phân phối cho các Ban bầu cử chậm
nhất là hai mươi lăm ngày trước ngày bầu cử;
i) Nhận và kiểm
tra biên bản xác định kết quả bầu cử do các Ban bầu cử gửi đến; làm biên bản tổng
kết cuộc bầu cử ở địa phương;
k) Chỉ đạo việc
bầu cử thêm, bầu cử lại theo quy định tại các điều 62, 63, 64 và 65 của Luật
này;
l) Công bố kết quả
bầu cử;
m) Trình Hội đồng
nhân dân biên bản tổng kết cuộc bầu cử và chuyển giao các hồ sơ, tài liệu về cuộc
bầu cử theo quy định của Luật này.
Ban bầu cử đại
biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có từ mười một đến mười ba người.
Ban bầu cử đại
biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện có từ chín đến mười một người.
Ban bầu cử đại
biểu Hội đồng nhân dân cấp xã có từ bảy đến chín người.
Thành phần Ban bầu
cử gồm đại diện các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã
hội. ở cấp xã, thành phần Ban bầu cử có thêm đại diện tập thể cử tri ở địa
phương.
Ban bầu cử bầu
Trưởng ban, Phó Trưởng ban và Thư ký.
2. Ban bầu cử có
những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
a) Kiểm tra, đôn
đốc việc thi hành các quy định của pháp luật về bầu cử của các Tổ bầu cử trong
đơn vị bầu cử;
b) Kiểm tra, đôn
đốc việc lập, niêm yết danh sách cử tri và việc niêm yết danh sách những người
ứng cử ở các Tổ bầu cử trong đơn vị bầu cử;
c) Kiểm tra, đôn
đốc việc bố trí các phòng bỏ phiếu và công việc bầu cử ở các phòng bỏ phiếu;
d) Nhận tài liệu
và phiếu bầu từ Hội đồng bầu cử để phân phối cho các Tổ bầu cử trong đơn vị bầu
cử chậm nhất là mười lăm ngày trước ngày bầu cử;
đ) Giải quyết các
khiếu nại, tố cáo về công tác bầu cử của các Tổ bầu cử và những khiếu nại, tố
cáo, kiến nghị về bầu cử do các Tổ bầu cử chuyển đến;
e) Nhận, tổng hợp
và kiểm tra biên bản kiểm phiếu do các Tổ bầu cử gửi đến; làm biên bản xác định
kết quả bầu cử ở đơn vị bầu cử;
g) Chuyển giao
biên bản xác định kết quả bầu cử và hồ sơ, tài liệu về bầu cử theo quy định tại
Điều 60 của Luật này;
h) Tổ chức việc
bầu cử thêm, bầu cử lại theo quyết định của Hội đồng bầu cử.
1. Chậm nhất là ba
mươi lăm ngày trước ngày bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân cấp
xã sau khi thống nhất với Thường trực Hội đồng nhân dân và Ban thường trực Uỷ
ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp quyết định thành lập ở mỗi khu vực bỏ
phiếu một Tổ bầu cử từ năm đến chín người gồm đại diện các tổ chức xã hội và
tập thể cử tri ở địa phương.
Tổ bầu cử bầu Tổ
trưởng, Tổ phó và Thư ký.
Trong trường hợp
đơn vị bầu cử chỉ có một khu vực bỏ phiếu thì Ban bầu cử kiêm nhiệm vụ của Tổ
bầu cử.
Đơn vị vũ trang
nhân dân thành lập ở mỗi khu vực bỏ phiếu một Tổ bầu cử từ năm đến chín người
gồm Tổ trưởng, Tổ phó, Thư ký và các uỷ viên là đại diện chỉ huy đơn vị và đại
diện quân nhân.
2. Tổ bầu cử có
những nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
a) Phụ trách công
tác bầu cử trong khu vực bỏ phiếu;
b) Bố trí phòng bỏ
phiếu, chuẩn bị hòm phiếu;
c) Nhận tài liệu
và phiếu bầu từ Ban bầu cử và phát phiếu bầu có đóng dấu của Tổ bầu cử cho cử
tri;
d) Thường xuyên
thông báo cho cử tri biết ngày bầu cử, nơi bỏ phiếu, thời gian bỏ phiếu trong
thời hạn mười ngày trước ngày bầu cử;
đ) Bảo đảm thực
hiện nghiêm chỉnh nội quy của phòng bỏ phiếu;
e) Giải quyết
những khiếu nại, tố cáo về công tác bầu cử trong khu vực bỏ phiếu;
g) Kiểm phiếu và
làm biên bản kiểm phiếu;
h) Chuyển giao
biên bản kiểm phiếu, phiếu bầu và các tài liệu khác về bầu cử theo quy định tại
Điều 59 của Luật này.
Các tổ chức phụ
trách bầu cử và các thành viên của các tổ chức này không được vận động cho
những người ứng cử.
Các tổ chức phụ
trách bầu cử làm việc theo chế độ tập thể; các cuộc họp được tiến hành khi có
ít nhất hai phần ba tổng số thành viên tham dự. Các quyết định được thông qua
khi có quá nửa tổng số thành viên biểu quyết tán thành.
Uỷ ban Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam, các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã
hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân cử cán bộ, nhân viên của mình
tham gia vào công tác bầu cử theo yêu cầu của Hội đồng bầu cử, Ban bầu cử, Tổ
bầu cử và trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, tạo điều kiện thuận lợi
giúp các tổ chức phụ trách bầu cử thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định
của Luật này.
Hội đồng bầu cử
hết nhiệm vụ sau khi đã trình biên bản tổng kết cuộc bầu cử và hồ sơ, tài liệu
về bầu cử tại kỳ họp thứ nhất của Hội đồng nhân dân khoá mới.
Các Ban bầu cử, Tổ
bầu cử hết nhiệm vụ sau khi Hội đồng bầu cử công bố kết quả bầu cử.
Trong thời gian
lập danh sách cử tri, những công dân có quyền bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân
đều được ghi tên vào danh sách cử tri.
Mỗi cử tri chỉ
được ghi tên vào một danh sách cử tri nơi mình cư trú.
Trong thời gian
lập danh sách cử tri, những người thay đổi nơi cư trú trong phạm vi một đơn vị
hành chính cấp huyện được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Hội đồng
nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh; thay đổi nơi cư trú trong phạm vi một đơn vị hành
chính cấp tỉnh được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Hội đồng nhân
dân cấp tỉnh.
Cử tri là sinh
viên, học sinh, học viên ở các trường chuyên nghiệp, trường đại học, trường cao
đẳng, trường trung học chuyên nghiệp và cử tri là quân nhân ở các đơn vị vũ
trang nhân dân được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Hội đồng nhân
dân cấp tỉnh và cấp huyện ở nơi tạm trú hoặc đóng quân.
Danh sách cử tri
do Uỷ ban nhân dân cấp xã lập theo khu vực bỏ phiếu.
Danh sách cử tri
trong các đơn vị vũ trang nhân dân do Ban chỉ huy đơn vị lập theo khu vực bỏ
phiếu; quân nhân có hộ khẩu thường trú ở địa phương thì được ghi tên vào danh
sách cử tri nơi mình cư trú.
1. Người đang bị
tước quyền bầu cử theo bản án, quyết định của Toà án đã có hiệu lực pháp luật,
người đang phải chấp hành hình phạt tù, người đang bị tạm giam và người mất
năng lực hành vi dân sự thì không được ghi tên vào danh sách cử tri.
2. Người thuộc các
trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này nếu đến trước thời điểm bắt đầu bỏ
phiếu hai mươi bốn giờ mà được khôi phục lại quyền bầu cử, được trả tự do hoặc
được cơ quan có thẩm quyền xác nhận không còn trong tình trạng mất năng lực
hành vi dân sự thì được bổ sung vào danh sách cử tri và được phát thẻ cử tri.
3. Người đã có tên
trong danh sách cử tri mà đến thời điểm bắt đầu bỏ phiếu bị Toà án tước quyền
bầu cử, phải chấp hành hình phạt tù, bị bắt tạm giam hoặc bị mất năng lực hành
vi dân sự thì Uỷ ban nhân dân cấp xã xoá tên người đó trong danh sách cử tri và
thu hồi thẻ cử tri.
Chậm nhất là ba
mươi lăm ngày trước ngày bầu cử, cơ quan lập danh sách cử tri niêm yết danh
sách đó tại trụ sở Uỷ ban nhân dân cấp xã và tại những nơi công cộng của khu
vực bỏ phiếu, đồng thời thông báo rộng rãi danh sách cử tri và việc niêm yết để
nhân dân kiểm tra.
Khi kiểm tra danh
sách cử tri nếu thấy có sai sót thì trong thời hạn hai mươi lăm ngày kể từ ngày
niêm yết, mọi người có quyền khiếu nại bằng miệng hoặc bằng văn bản với cơ quan
lập danh sách cử tri. Cơ quan lập danh sách cử tri phải ghi vào sổ những khiếu
nại đó. Trong thời hạn năm ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại, cơ quan lập
danh sách cử tri phải giải quyết và thông báo cho người khiếu nại biết kết quả
giải quyết.
Nếu người khiếu
nại không đồng ý về cách giải quyết đó thì có quyền khiếu nại lên Toà án nhân
dân cấp huyện. Trong thời hạn năm ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại, Toà án
nhân dân phải giải quyết xong. Quyết định của Toà án nhân dân là quyết định
cuối cùng.
Từ khi niêm yết
danh sách cử tri cho đến ngày bầu cử, nếu cử tri nào thay đổi nơi cư trú thì có
quyền xin giấy chứng nhận của Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi đang cư trú để được
ghi tên vào danh sách cử tri và tham gia bỏ phiếu ở nơi cư trú mới. Khi cấp
giấy chứng nhận, Uỷ ban nhân dân phải ghi ngay vào danh sách cử tri bên cạnh
tên người đó: "Đi bỏ phiếu nơi khác".
ỨNG CỬ VÀ HIỆP THƯƠNG, GIỚI THIỆU NGƯỜI ỨNG CỬ ĐẠI
BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
Người được giới
thiệu ứng cử và người tự ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân phải nộp hồ sơ tại
Hội đồng bầu cử nơi mình ứng cử chậm nhất là sáu mươi ngày trước ngày bầu cử.
Hồ sơ gồm có:
1. Đơn ứng cử;
2. Sơ yếu lý lịch
có chứng nhận của Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi thường trú hoặc cơ quan, tổ chức,
đơn vị nơi người đó làm việc;
3. Tiểu sử tóm tắt
và ba ảnh màu cỡ 4cm x 6cm.
Sau khi nhận và
xem xét hồ sơ của những người tự ứng cử, người được cơ quan, tổ chức, đơn vị
giới thiệu ứng cử, nếu thấy hợp lệ theo quy định của Luật này thì Hội đồng bầu
cử chuyển tiểu sử tóm tắt và danh sách trích ngang của những người ứng cử đến
Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp.
Người tự ứng cử,
người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân địa phương nào thì phải
là người cư trú hoặc làm việc thường xuyên ở địa phương đó.
Người tự ứng cử và
người được giới thiệu ứng cử chỉ được ghi tên ứng cử ở một đơn vị bầu cử và
không được tham gia Ban bầu cử hoặc Tổ bầu cử thuộc đơn vị mình ra ứng cử.
Những người sau
đây không được ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân:
1. Người thuộc các
trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 25 của Luật này;
2. Người đang bị
khởi tố về hình sự;
3. Người đang phải
chấp hành bản án, quyết định hình sự của Toà án;
4. Người đã chấp
hành xong bản án, quyết định hình sự của Toà án nhưng chưa được xoá án tích;
5. Người đang chấp
hành quyết định xử lý vi phạm hành chính về giáo dục tại xã, phường, thị trấn,
tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh hoặc đang bị quản chế hành chính.
Những người đã có
tên trong danh sách ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân mà đến thời điểm bắt đầu
bầu cử bị khởi tố về hình sự, bị bắt giữ vì phạm tội quả tang hoặc bị mất năng
lực hành vi dân sự thì Hội đồng bầu cử xoá tên người đó trong danh sách những
người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân và thông báo cho cử tri biết.
Mục
2: HIỆP THƯƠNG, GIỚI THIỆU NGƯỜI ỨNG CỬ ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
Hội nghị hiệp
thương lần thứ nhất ở mỗi cấp do Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam cùng cấp tổ chức chậm nhất là tám mươi lăm ngày trước ngày bầu cử. Thành
phần Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất gồm Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam, đại diện Ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận. Đại
diện Hội đồng bầu cử, Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân cùng cấp
được mời dự Hội nghị này.
Hội nghị hiệp
thương lần thứ nhất ở cấp tỉnh, cấp huyện thỏa thuận về cơ cấu, thành phần và
số lượng người tự ứng cử, người được giới thiệu ứng cử của tổ chức chính trị,
tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang
nhân dân, cơ quan nhà nước cùng cấp và các đơn vị hành chính cấp dưới.
Hội nghị hiệp
thương lần thứ nhất ở cấp xã thỏa thuận về cơ cấu, thành phần và số lượng người
tự ứng cử, người được giới thiệu ứng cử của tổ chức chính trị, tổ chức chính
trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ
quan nhà nước cùng cấp và thôn, tổ dân phố trên địa bàn.
Biên bản Hội nghị
hiệp thương phải ghi rõ thành phần, số lượng người tham dự, diễn biến, kết quả
Hội nghị. Biên bản Hội nghị hiệp thương ở cấp tỉnh được gửi ngay đến Uỷ ban
thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và
Thường trực Hội đồng nhân dân, Hội đồng bầu cử cùng cấp. Biên bản Hội nghị hiệp
thương ở cấp huyện, cấp xã được gửi ngay đến Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ
ban nhân dân, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp trên trực tiếp và Thường
trực Hội đồng nhân dân, Hội đồng bầu cử cùng cấp.
Căn cứ vào kết quả
hiệp thương lần thứ nhất quy định tại Điều 32 của Luật này, chậm nhất là tám
mươi ngày trước ngày bầu cử:
1. Thường trực Hội
đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện điều chỉnh cơ cấu, thành phần, số lượng người
của cơ quan, tổ chức, đơn vị ở địa phương được giới thiệu ứng cử, người tự ứng
cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp mình;
2. Thường trực Hội
đồng nhân dân cấp xã điều chỉnh cơ cấu, thành phần, số lượng người của cơ quan,
tổ chức, đơn vị, thôn, tổ dân phố ở địa phương được giới thiệu ứng cử, người tự
ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp mình.
Trên cơ sở kết quả
hiệp thương lần thứ nhất và điều chỉnh của Thường trực Hội đồng nhân dân, căn
cứ vào tiêu chuẩn đại biểu Hội đồng nhân dân, các cơ quan, tổ chức, đơn vị và
thôn, tổ dân phố (đối với cấp xã) được phân bổ số lượng đại biểu tiến hành giới
thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân. Việc giới thiệu được tiến hành
như sau:
1. Ban lãnh đạo tổ
chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội dự kiến người của tổ
chức mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân, tổ chức lấy ý kiến nhận xét của
Hội nghị cử tri nơi người đó làm việc. Trên cơ sở ý kiến của Hội nghị cử tri,
Ban lãnh đạo tổ chức hội nghị Ban thường vụ mở rộng để thảo luận, giới thiệu
người của tổ chức mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân;
2. Ban lãnh đạo cơ
quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế phối hợp với Ban chấp hành
công đoàn cơ quan dự kiến người của cơ quan mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân
dân, tổ chức lấy ý kiến nhận xét của Hội nghị cử tri nơi người đó làm việc.
Trên cơ sở ý kiến của Hội nghị cử tri, Ban lãnh đạo cơ quan tổ chức hội nghị
gồm lãnh đạo cơ quan, đơn vị, tổ chức, Ban chấp hành công đoàn, đại diện lãnh
đạo các đơn vị trực thuộc để thảo luận, giới thiệu người của cơ quan mình ứng
cử đại biểu Hội đồng nhân dân;
3. Lãnh đạo, chỉ
huy đơn vị vũ trang nhân dân dự kiến người của đơn vị mình ứng cử đại biểu Hội
đồng nhân dân, tổ chức lấy ý kiến nhận xét của Hội nghị cử tri nơi người đó làm
việc. Trên cơ sở ý kiến của Hội nghị cử tri, lãnh đạo, chỉ huy đơn vị tổ chức
hội nghị gồm lãnh đạo, chỉ huy đơn vị, đại diện Ban chấp hành công đoàn (nếu
có), đại diện quân nhân và chỉ huy cấp dưới trực tiếp để thảo luận, giới thiệu
người của đơn vị mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
4. Ban công tác
Mặt trận ở thôn, tổ dân phố dự kiến người của thôn, của tổ dân phố ứng cử đại
biểu Hội đồng nhân dân cấp xã và phối hợp với trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố
tổ chức Hội nghị cử tri để thảo luận, giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng
nhân dân cấp xã.
Việc giới thiệu
người ra ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã ở thôn, tổ dân phố do Chính
phủ phối hợp với Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn.
Cơ quan, tổ chức,
đơn vị giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân phải chuyển biên bản
Hội nghị cử tri nơi làm việc và biên bản hội nghị lãnh đạo mở rộng của cơ quan,
tổ chức, đơn vị mình về việc thảo luận, giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội
đồng nhân dân đến Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tổ chức
Hội nghị hiệp thương.
Ban công tác Mặt
trận chuyển biên bản Hội nghị cử tri ở thôn, tổ dân phố về việc thảo luận, giới
thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã đến Ban thường trực Uỷ ban
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã.
Hội nghị hiệp
thương lần thứ hai ở mỗi cấp do Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam cùng cấp tổ chức chậm nhất là năm mươi lăm ngày trước ngày bầu cử. Thành
phần và khách mời tham dự như Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất.
Hội nghị hiệp
thương căn cứ vào tiêu chuẩn đại biểu Hội đồng nhân dân, cơ cấu, thành phần, số
lượng đại biểu và người được giới thiệu ứng cử, người tự ứng cử để lập danh
sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân, gửi lấy ý kiến cử tri
nơi cư trú đối với người tự ứng cử, người được cơ quan, tổ chức, đơn vị giới
thiệu ứng cử và lấy ý kiến cử tri nơi làm việc (nếu có) của người tự ứng cử,
người được thôn, tổ dân phố giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp
xã. Việc tổ chức lấy ý kiến được tiến hành theo quy định tại Điều 37 của Luật
này.
Biên bản Hội nghị
hiệp thương phải ghi rõ thành phần, số lượng người tham dự, diễn biến, kết quả
Hội nghị. Biên bản Hội nghị hiệp thương ở cấp tỉnh được gửi ngay đến Uỷ ban
thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và
Thường trực Hội đồng nhân dân, Hội đồng bầu cử cùng cấp. Biên bản Hội nghị hiệp
thương ở cấp huyện, cấp xã được gửi ngay đến Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ
ban nhân dân, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp trên trực tiếp và Thường
trực Hội đồng nhân dân, Hội đồng bầu cử cùng cấp.
Hội nghị cử tri ở
xã, phường, thị trấn tổ chức theo đơn vị thôn, tổ dân phố do Ban thường trực
Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Thường trực Hội đồng nhân
dân, Uỷ ban nhân dân cùng cấp triệu tập và chủ trì.
Hội nghị cử tri ở
cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã
hội, tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp do Thủ trưởng cơ quan hoặc người đứng
đầu của tổ chức phối hợp với Ban chấp hành công đoàn cùng cấp triệu tập và chủ
trì. Hội nghị cử tri ở đơn vị vũ trang nhân dân là Hội nghị quân nhân do lãnh
đạo, chỉ huy đơn vị triệu tập và chủ trì.
Người được giới
thiệu ứng cử, tự ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân, đại diện cơ quan, tổ chức,
đơn vị, thôn, tổ dân phố có người ứng cử được mời tham dự các hội nghị này.
Tại các hội nghị
này, cử tri đối chiếu với tiêu chuẩn đại biểu Hội đồng nhân dân để nhận xét,
bày tỏ sự tín nhiệm đối với người tự ứng cử, người được giới thiệu ứng cử bằng
cách giơ tay hoặc bỏ phiếu kín theo quyết định của Hội nghị.
Biên bản Hội nghị
cử tri lấy ý kiến về những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân phải ghi rõ
thành phần, số lượng người tham dự, diễn biến, kết quả Hội nghị. Biên bản Hội
nghị cử tri lấy ý kiến về những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp nào
thì gửi đến Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp ấy để chuẩn bị
cho Hội nghị hiệp thương lần thứ ba.
Uỷ ban trung ương
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Chính phủ hướng dẫn trình tự, thủ tục tổ
chức Hội nghị cử tri nơi làm việc và nơi cư trú.
Trách nhiệm xác
minh và trả lời các vụ việc mà cử tri nêu lên đối với người được giới thiệu ứng
cử, tự ứng cử được quy định như sau:
1. Đối với vụ việc
ở nơi làm việc thì cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý người ứng cử có
trách nhiệm xác minh và trả lời bằng văn bản cho Ban thường trực Uỷ ban Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam cấp tổ chức hiệp thương.
Trường hợp người
ứng cử là người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị thì cơ quan, tổ chức, đơn vị
cấp trên trực tiếp có trách nhiệm xác minh và trả lời. Nếu cơ quan, tổ chức,
đơn vị không có cấp trên trực tiếp quản lý thì cơ quan có thẩm quyền ra quyết
định thành lập cơ quan, tổ chức, đơn vị đó có trách nhiệm xác minh và trả lời;
2. Đối với vụ việc
ở khu dân cư thì cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu người ứng cử phối hợp với
Uỷ ban nhân dân cấp xã xác minh và trả lời bằng văn bản cho Ban thường trực Uỷ
ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tổ chức hiệp thương;
3. Đối với người
tự ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp nào thì Hội đồng bầu cử phối hợp với
cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý người đó hoặc Uỷ ban nhân dân cấp xã
nơi người đó cư trú xác minh và trả lời bằng văn bản cho Ban thường trực Uỷ ban
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tổ chức hiệp thương;
4. Chậm nhất là
bốn mươi ngày trước ngày bầu cử, việc xác minh và trả lời về các vụ việc mà cử
tri nêu lên đối với người ứng cử quy định tại Điều này phải được tiến hành
xong.
Hội nghị hiệp
thương lần thứ ba ở mỗi cấp do Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
cùng cấp tổ chức chậm nhất là ba mươi lăm ngày trước ngày bầu cử. Thành phần và
khách mời tham dự như Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất.
Hội nghị hiệp
thương căn cứ vào tiêu chuẩn đại biểu Hội đồng nhân dân, cơ cấu, thành phần và
số lượng người tự ứng cử, người được giới thiệu ứng cử của cơ quan, tổ chức,
đơn vị và kết quả lấy ý kiến cử tri để lựa chọn, lập danh sách chính thức những
người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
Biên bản Hội nghị
hiệp thương lần thứ ba phải ghi rõ thành phần, số lượng người tham dự, diễn
biến và kết quả của Hội nghị.
Mục
3: DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI ỨNG CỬ
Chậm nhất là ba
mươi ngày trước ngày bầu cử, Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
cấp tỉnh phải gửi biên bản Hội nghị hiệp thương lần thứ ba và danh sách chính
thức những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân đến Uỷ ban thường vụ Quốc
hội, Chính phủ, Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Thường trực Hội
đồng nhân dân, Hội đồng bầu cử cùng cấp; Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam cấp huyện, cấp xã phải gửi biên bản Hội nghị hiệp thương lần thứ
ba và danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân đến
Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam cấp trên trực tiếp và Thường trực Hội đồng nhân dân, Hội đồng bầu cử cùng
cấp.
Chậm nhất là hai
mươi lăm ngày trước ngày bầu cử, Hội đồng bầu cử công bố danh sách những người
ứng cử theo từng đơn vị bầu cử.
Chậm nhất là hai
mươi ngày trước ngày bầu cử, Tổ bầu cử phải niêm yết danh sách những người ứng
cử theo công bố của Hội đồng bầu cử ở các khu vực bỏ phiếu.
Số người ứng cử
đại biểu Hội đồng nhân dân ở mỗi đơn vị bầu cử phải nhiều hơn số đại biểu được
bầu ở đơn vị đó ít nhất là hai người, trừ trường hợp khuyết người ứng cử vì lý
do bất khả kháng theo hướng dẫn của Chính phủ.
1. Kể từ ngày công
bố danh sách những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân thì công dân có
quyền khiếu nại, tố cáo về người ứng cử; khiếu nại, kiến nghị về những sai sót
trong việc lập danh sách những người ứng cử với Ban bầu cử ở cấp đó. Ban bầu cử
phải ghi vào sổ và giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị theo thẩm quyền.
Trong trường hợp
người khiếu nại, tố cáo, kiến nghị không đồng ý với kết quả giải quyết của Ban
bầu cử thì có quyền khiếu nại, kiến nghị với Hội đồng bầu cử. Quyết định của
Hội đồng bầu cử là quyết định cuối cùng.
2. Trong thời hạn
mười ngày trước ngày bầu cử, Hội đồng bầu cử, Ban bầu cử ngưng việc xem xét, giải
quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị về người ứng cử và việc lập danh sách những
người ứng cử. Trong trường hợp những khiếu nại, tố cáo đã rõ ràng, có đủ cơ sở
kết luận người ứng cử không đủ tiêu chuẩn đại biểu Hội đồng nhân dân thì Hội
đồng bầu cử các cấp quyết định xoá tên người đó trong danh sách những người ứng
cử trước ngày bầu cử và thông báo cho cử tri biết.
3. Không xem xét,
giải quyết đối với những đơn khiếu nại, tố cáo nặc danh.
4. Hội đồng bầu cử
chuyển toàn bộ hồ sơ về khiếu nại, tố cáo chưa được giải quyết và những khiếu
nại, tố cáo đã được giải quyết nhưng đương sự vẫn không đồng ý đến Thường trực
Hội đồng nhân dân cùng cấp khoá mới để giải quyết theo thẩm quyền.
Mục
4: TUYÊN TRUYỀN, VẬN ĐỘNG BẦU CỬ
Chính phủ chỉ đạo
công tác thông tin, tuyên truyền và vận động bầu cử trong phạm vi cả nước. Hội
đồng bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp chỉ đạo công tác thông tin,
tuyên truyền và vận động bầu cử tại địa phương mình.
Cơ quan nhà nước,
tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang
nhân dân, cơ quan báo chí trong phạm vi nhiệm vụ, quyền của mình có trách nhiệm
tuyên truyền về bầu cử.
Người có tên trong
danh sách những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân đã được công bố có
quyền vận động bầu cử thông qua việc gặp gỡ, tiếp xúc với cử tri hoặc thông qua
các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định của pháp luật để báo cáo với
cử tri dự kiến việc thực hiện trách nhiệm của người đại biểu nếu được bầu làm
đại biểu Hội đồng nhân dân.
Việc gặp gỡ, tiếp
xúc cử tri do Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức.
Việc vận động bầu
cử được tiến hành dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, bảo đảm trật tự, an toàn
xã hội và phải kết thúc trước khi bắt đầu cuộc bỏ phiếu hai mươi bốn giờ.
Việc bỏ phiếu bắt
đầu từ bảy giờ đến mười chín giờ cùng ngày. Tuỳ tình hình địa phương, Tổ bầu cử
có thể quyết định bắt đầu cuộc bỏ phiếu sớm hơn và kết thúc muộn hơn giờ quy
định, nhưng không được bắt đầu trước năm giờ và kết thúc quá hai mươi giờ cùng
ngày. Khu vực bỏ phiếu nào đã có một trăm phần trăm số cử tri đi bầu thì Tổ bầu
cử đó có thể kết thúc cuộc bỏ phiếu sớm hơn.
Trước khi bỏ
phiếu, Tổ bầu cử phải kiểm tra hòm phiếu trước sự chứng kiến của cử tri.
Mỗi cử tri có
quyền bỏ một phiếu bầu cho mỗi cấp Hội đồng nhân dân.
Cử tri phải tự
mình đi bầu, không được nhờ người khác bầu thay, trừ trường hợp quy định tại
Điều 50 của Luật này; khi bầu cử phải xuất trình thẻ cử tri.
Cử tri không thể
tự viết được phiếu bầu thì có thể nhờ người khác viết hộ, nhưng phải tự mình bỏ
phiếu. Người viết hộ phải bảo đảm bí mật phiếu bầu của cử tri. Nếu vì tàn tật
không tự bỏ phiếu được thì cử tri có thể nhờ người khác bỏ phiếu vào hòm phiếu.
Trong trường hợp
cử tri ốm đau, già yếu, tàn tật không thể đến phòng bỏ phiếu được thì Tổ bầu cử
cử người mang hòm phiếu phụ và phiếu bầu đến chỗ ở của cử tri để cử tri nhận
phiếu và bầu.
Khi cử tri viết
phiếu, không ai được xem, kể cả thành viên Tổ bầu cử.
Nếu viết hỏng, cử
tri có quyền đổi phiếu bầu khác.
Khi cử tri bỏ
phiếu xong, Tổ bầu cử có trách nhiệm đóng dấu "đã bỏ phiếu" vào thẻ
cử tri.
Mọi người đều phải
tuân theo nội quy của phòng bỏ phiếu; không được tuyên truyền vận động bầu cử
tại nơi bỏ phiếu.
Khi hết giờ bỏ
phiếu, nếu còn cử tri có mặt tại phòng bỏ phiếu mà chưa kịp bỏ phiếu thì chỉ
sau khi số cử tri này bỏ phiếu xong, Tổ bầu cử mới được tuyên bố kết thúc cuộc
bỏ phiếu.
Trong ngày bầu cử,
cuộc bỏ phiếu phải được tiến hành liên tục. Trong trường hợp có sự kiện bất ngờ
làm gián đoạn việc bỏ phiếu thì Tổ bầu cử phải lập tức niêm phong giấy tờ và
hòm phiếu, kịp thời báo cáo cho Ban bầu cử biết, đồng thời phải có những biện
pháp cần thiết để cuộc bỏ phiếu được tiếp tục.
Trong trường hợp
đặc biệt cần hoãn ngày bỏ phiếu hoặc bỏ phiếu sớm hơn ngày quy định thì Tổ bầu
cử phải kịp thời báo cáo Ban bầu cử biết để đề nghị Hội đồng bầu cử trình cơ
quan có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Việc kiểm phiếu
phải được tiến hành tại phòng bỏ phiếu ngay sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc.
Trước khi mở hòm
phiếu, Tổ bầu cử phải thống kê, lập biên bản, niêm phong số phiếu bầu không sử
dụng đến và phải mời hai cử tri không phải là người ứng cử có mặt tại đó chứng
kiến việc kiểm phiếu.
Người ứng cử, đại
diện cơ quan, tổ chức, đơn vị, thôn, tổ dân phố có người ứng cử có quyền chứng
kiến việc kiểm phiếu và khiếu nại về việc kiểm phiếu. Các phóng viên báo chí
được chứng kiến việc kiểm phiếu.
Những phiếu sau
đây là không hợp lệ:
1. Phiếu không
phải là phiếu theo mẫu quy định do Tổ bầu cử phát;
2. Phiếu không có
dấu của Tổ bầu cử;
3. Phiếu để số
người được bầu quá số đại biểu mà đơn vị bầu cử được bầu;
4. Phiếu gạch xoá
hết tên những người ứng cử;
5. Phiếu ghi tên
người ngoài danh sách ứng cử, phiếu có viết thêm.
Nếu có phiếu nào
nghi là không hợp lệ thì Tổ trưởng Tổ bầu cử phải đưa ra toàn Tổ giải quyết.
Tổ bầu cử không
được gạch xoá hoặc sửa các tên ghi trên phiếu bầu.
Những khiếu nại
tại chỗ về việc kiểm phiếu do Tổ bầu cử tiếp nhận, giải quyết và ghi rõ cách
giải quyết vào biên bản. Nếu Tổ bầu cử không giải quyết được thì phải báo cáo
Ban bầu cử giải quyết.
1.Sau khi kiểm
phiếu xong, Tổ bầu cử phải lập biên bản kiểm phiếu. Biên bản kiểm phiếu phải
ghi rõ:
a) Tổng số cử tri
của khu vực bỏ phiếu;
b) Số cử tri đã
tham gia bỏ phiếu;
c) Số phiếu phát
ra;
d) Số phiếu thu
vào;
đ) Số phiếu hợp
lệ;
e) Số phiếu không
hợp lệ;
g) Số phiếu bầu
cho mỗi người ứng cử;
h) Những khiếu nại
đã nhận được, những khiếu nại đã giải quyết và cách giải quyết, những khiếu nại
chuyển đến Ban bầu cử giải quyết.
2. Biên bản kiểm
phiếu được lập thành ba bản, có chữ ký của Tổ trưởng, Tổ phó, Thư ký Tổ bầu cử
và hai cử tri được mời chứng kiến việc kiểm phiếu để gửi đến Ban bầu cử, Uỷ ban
nhân dân, Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã, phường, thị
trấn.
Mục
2: KẾT QUẢ BẦU CỬ Ở ĐƠN VỊ BẦU CỬ
1. Ban bầu cử kiểm
tra các biên bản kiểm phiếu của các Tổ bầu cử và lập biên bản xác định kết quả
bầu cử ở đơn vị bầu cử của mình. Biên bản xác định kết quả bầu cử phải ghi rõ:
a) Số đại biểu Hội
đồng nhân dân được ấn định cho đơn vị bầu cử;
b) Số người ứng
cử;
c) Tổng số cử tri
của đơn vị bầu cử;
d) Số cử tri đã
tham gia bỏ phiếu, tỷ lệ so với tổng số cử tri;
đ) Số phiếu phát
ra;
e) Số phiếu thu
vào;
g) Số phiếu hợp
lệ;
h) Số phiếu không
hợp lệ;
i) Số phiếu bầu
cho mỗi người ứng cử;
k) Danh sách những
người trúng cử;
l) Những khiếu nại
do Tổ bầu cử đã giải quyết; những khiếu nại do Ban bầu cử giải quyết; những khiếu
nại chuyển đến Hội đồng bầu cử giải quyết.
2. Biên bản xác
định kết quả bầu cử được lập thành bốn bản, có chữ ký của Trưởng ban, Phó
Trưởng ban và Thư ký Ban bầu cử để gửi đến Hội đồng bầu cử, Thường trực Hội
đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân và Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam cùng cấp.
Những người ứng cử
được quá nửa số phiếu hợp lệ và được nhiều phiếu hơn thì trúng cử. Trong trường
hợp có nhiều người được số phiếu bằng nhau thì người nhiều tuổi hơn là người
trúng cử.
Mục
3: VIỆC BẦU CỬ THÊM VÀ BẦU CỬ LẠI
Trong cuộc bầu cử
đầu tiên, nếu số người trúng cử chưa đủ hai phần ba số đại biểu đã ấn định cho
đơn vị bầu cử thì Ban bầu cử phải ghi rõ vào biên bản xác định kết quả bầu cử
và báo cáo ngay cho Hội đồng bầu cử quyết định ngày bầu cử thêm số đại biểu còn
thiếu. Việc bầu cử thêm phải được tiến hành chậm nhất là mười lăm ngày sau ngày
bầu cử đầu tiên.
Trong cuộc bầu cử
thêm, cử tri chỉ chọn bầu trong danh sách những người đã ứng cử lần đầu nhưng
không trúng cử. Nếu bầu cử thêm mà vẫn chưa đủ số đại biểu thì không tổ chức
bầu cử thêm lần thứ hai.
ở đơn vị bầu cử
nào, nếu số cử tri đi bầu chưa được quá nửa số cử tri ghi trong danh sách thì
Ban bầu cử phải ghi rõ vào biên bản và báo cáo ngay cho Hội đồng bầu cử. Hội
đồng bầu cử quyết định ngày bầu cử lại, chậm nhất là mười lăm ngày sau ngày bầu
cử đầu tiên.
Trong cuộc bầu cử
lại, cử tri chỉ chọn bầu trong danh sách những người đã ứng cử lần đầu. Nếu bầu
cử lại mà số cử tri đi bầu vẫn chưa được quá nửa số cử tri ghi trong danh sách
thì không tổ chức bầu cử lại lần thứ hai.
Uỷ ban thường vụ
Quốc hội huỷ bỏ cuộc bầu cử ở đơn vị bầu cử có những vi phạm pháp luật nghiêm
trọng theo đề nghị của Chính phủ và quyết định ngày bầu cử lại ở đơn vị bầu cử
đó.
Danh sách cử tri
của cuộc bầu cử thêm hoặc bầu cử lại căn cứ vào danh sách cử tri đã lập trong
cuộc bầu cử đầu tiên và theo quy định của Luật này.
1. Hội đồng bầu cử
kiểm tra biên bản xác định kết quả bầu cử của các Ban bầu cử, giải quyết những
khiếu nại và làm biên bản tổng kết cuộc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân ở đơn
vị hành chính của mình. Biên bản tổng kết cuộc bầu cử phải ghi rõ:
a) Tổng số đại
biểu ấn định cho Hội đồng nhân dân cấp đó;
b) Tổng số người
ứng cử;
c) Số lượng đơn vị
bầu cử, khu vực bỏ phiếu;
d) Tổng số cử tri;
đ) Số cử tri đã
tham gia bỏ phiếu, tỷ lệ so với tổng số cử tri;
e) Số phiếu phát
ra;
g) Số phiếu thu
vào;
h) Số phiếu hợp
lệ;
i) Số phiếu không
hợp lệ;
k) Số phiếu bầu
cho mỗi người ứng cử;
l) Danh sách những
người trúng cử;
m) Những khiếu
nại, tố cáo do Hội đồng bầu cử giải quyết;
n) Những việc quan
trọng đã xảy ra và cách giải quyết.
2. Biên bản tổng
kết cuộc bầu cử được lập thành sáu bản, có chữ ký của Chủ tịch, Phó Chủ tịch và
Thư ký Hội đồng bầu cử để gửi đến Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Uỷ ban
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp và cấp trên trực tiếp. Biên bản bầu cử đại
biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh được gửi đến Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân
dân, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, Uỷ ban thường vụ Quốc hội,
Chính phủ, Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Hội đồng bầu cử
công bố kết quả bầu cử, chậm nhất là:
a) Năm ngày sau
ngày bầu cử đối với cuộc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân xã, phường, thị
trấn;
b) Bảy ngày sau
ngày bầu cử đối với cuộc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân huyện miền xuôi,
quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh;
c) Mười ngày sau
ngày bầu cử đối với cuộc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân huyện miền núi và
hải đảo, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; mười lăm ngày đối với các tỉnh
miền núi.
VIỆC BẦU CỬ BỔ SUNG ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
Việc bầu cử bổ
sung đại biểu Hội đồng nhân dân trong nhiệm kỳ được tiến hành trong các trường
hợp sau đây:
1. Đơn vị bầu cử
khuyết đại biểu;
2. Đơn vị hành
chính mới được sáp nhập, đơn vị hành chính được chia thành nhiều đơn vị hành
chính mới hoặc đơn vị hành chính được thay đổi cấp có số lượng đại biểu Hội
đồng nhân dân chưa đủ theo quy định của pháp luật.
Việc bầu cử bổ
sung chỉ được tiến hành trong trường hợp số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân
không còn đủ hai phần ba tổng số đại biểu được ấn định và khi thời gian của
nhiệm kỳ Hội đồng nhân dân còn ít nhất là một phần ba, trừ trường hợp đặc biệt
theo hướng dẫn của Chính phủ.
Thể thức bầu cử bổ
sung đại biểu Hội đồng nhân dân theo quy định tại Luật này và các quy định khác
của pháp luật có liên quan.
Uỷ ban thường vụ
Quốc hội quyết định việc bầu cử bổ sung và công bố ngày bầu cử bổ sung đại biểu
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh.
Thường trực Hội
đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định việc bầu cử bổ sung và công bố ngày bầu cử bổ
sung đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện, cấp xã.
Ngày bầu cử bổ
sung đại biểu Hội đồng nhân dân phải được công bố chậm nhất là ba mươi ngày
trước ngày bầu cử.
Chậm nhất là hai
mươi ngày trước ngày bầu cử bổ sung đại biểu Hội đồng nhân dân cấp nào thì Uỷ
ban nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân và Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận
Tổ quốc Việt Nam cấp ấy thành lập Hội đồng bầu cử bổ sung từ ba đến năm người
và chậm nhất là mười lăm ngày trước ngày bầu cử bổ sung, thành lập ở mỗi đơn vị
bầu cử bổ sung một Ban bầu cử bổ sung từ ba đến năm người gồm đại diện các cơ
quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội.
Hội đồng bầu cử bổ
sung bầu Chủ tịch và Thư ký.
Ban bầu cử bổ sung
bầu Trưởng ban và Thư ký.
Chậm nhất là mười
ngày trước ngày bầu cử bổ sung, Uỷ ban nhân dân cấp xã thành lập ở mỗi khu vực
bỏ phiếu một Tổ bầu cử bổ sung từ năm đến bảy người gồm đại diện các tổ chức xã
hội và tập thể cử tri.
Tổ bầu cử bổ sung
bầu Tổ trưởng, Tổ phó và Thư ký.
Các tổ chức phụ
trách bầu cử bổ sung thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định về nhiệm vụ,
quyền hạn của các tổ chức phụ trách bầu cử quy định tại Luật này.
Danh sách cử tri
do Uỷ ban nhân dân cấp xã lập và niêm yết chậm nhất là mười lăm ngày trước ngày
bầu cử bổ sung.
Chậm nhất là mười
lăm ngày trước ngày bầu cử bổ sung đại biểu Hội đồng nhân dân cấp nào thì Ban
thường trực Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp ấy tổ chức Hội nghị hiệp thương
theo trình tự, thủ tục do Chính phủ phối hợp với Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam quy định để lựa chọn, giới thiệu, lập danh sách người ứng cử.
Danh sách những
người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân ở đơn vị khuyết đại biểu do Hội đồng
bầu cử bổ sung công bố chậm nhất là bảy ngày trước ngày bầu cử.
Những khiếu nại,
tố cáo về công tác bầu cử bổ sung được giải quyết theo quy định của Luật này.
XỬ LÝ NHỮNG HÀNH VI VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ BẦU CỬ
Người dùng các thủ
đoạn lừa gạt, gian lận, mua chuộc hoặc cưỡng ép làm trở ngại việc bầu cử, ứng
cử đại biểu Hội đồng nhân dân của công dân; người có trách nhiệm trong công tác
bầu cử mà giả mạo giấy tờ, gian lận phiếu bầu hoặc dùng thủ đoạn khác làm sai
lệch kết quả bầu cử, thì tuỳ theo tính chất và mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ
luật, xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Mọi người có quyền
tố cáo những việc làm trái pháp luật trong bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
Người cản trở hoặc
trả thù người tố cáo thì tuỳ theo tính chất và mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ
luật, xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Luật này thay thế
Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân (sửa đổi) ngày 21 tháng 6 năm 1994.
Uỷ ban thường vụ
Quốc hội, Chính phủ, Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn thi
hành Luật này.
Luật này đã được
Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XI, kỳ họp thứ 4 thông
qua ngày 26 tháng 11 năm 2003.
|
|
CHỦ TỊCH QUỐC HỘI (Đã ký) Nguyễn Văn An |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét